تاریخ طب در ایران / ج‏1 / 200 / 17 - درمان بیماریها - ..... ص : 197

که اهورامزدا  نباتات زیاد صدها و هزارها بلکه ده هزار رویانده که آنها

درمان‏بخش براى جان آدمى است و به آن درود فرستاده است

که جهت مقابله با درد و مرگ و سوختن و تب و سردرد و تب‏لرزه و ... باشد.

تاریخ طب در ایران / ج‏1 / 244 / مطالبى چند درباره درمان و دارو به‏طور کلى ..... ص : 242

در وندیداد باب بیستم فقره ششم از ستایش گیاهان داروئى که بر ضد درد و مرگ و سوختن و تب و سردرد و تب لرز و بسیارى بیماریهاى دیگر به‏مانند بیماریهاى پلید و مارگزیدگى و کثافت و گندیدگى اشارت رفته است.

تاریخ طب در ایران / ج‏1 / 245 / مطالبى چند درباره درمان و دارو به‏طور کلى ..... ص : 242

درباره دارو در وندیداد آمده است: براى مقابله با درد و براى مقابله با مرگ و سوختن و تب و سردرد و تب‏لرزه و مرض آژانه و اژهو و مرض پلید و مارگزیدگى و دروکه و بیمارى سارى و نظر بد و گزیدگى و کثافت که اهریمن در تن مردم آورد (فقره بیستم وندیداد).

تاریخ طب در ایران / ج‏1 / 427 / ب) پزشکان جندیشاپور - ..... ص : 425

وى نیز از اطباء جندیشاپور و طبیب معالج مهدى و هادى و هارون الرشید خلفاى عباسى بود. وى هارون خلیفه عباسى را که از سردرد شدیدى که سخت او را درد و رنج مى‏داد رهائى بخشید. وى را دو پسر بود یکى به نام جبرائیل و دیگرى جورجیس.

تاریخ طب در ایران / ج‏1 / 461 / 5 - فهرست بیماریها ..... ص : 458

سردرد 111- 115- 174- 243- 244

همیشه لاغر و سلامت باشید / 16 / طب، طبیعت و اسلام

و از طب النبى است که مى‏فرماید: حنا زینت اسلام و زیادکننده عمل مؤمن، برطرف‏کننده سردرد و مقوى بینایى و نیروى جنسى است و سرور گیاهان است در دنیا و آخرت.

نسخه شفا - گل و گیاه / 4 / فهرست

سردرد 56

نسخه شفا - گل و گیاه / 4 / فهرست

سردرد در اثر فشار خون 58

نسخه شفا - گل و گیاه / 4 / فهرست

سردرد هیستامینى 59

نسخه شفا - گل و گیاه / 4 / فهرست

سردرد به علت یبوست 59

نسخه شفا - گل و گیاه / 4 / فهرست

سردرد در اثر انقباض عضلانى 60

نسخه شفا - گل و گیاه / 4 / فهرست

سردرد در اثر نسوج بینى و عوامل وابسته به آن 60

نسخه شفا - گل و گیاه / 4 / فهرست

سردرد در اثر اختلال دید چشم‏ها 60

نسخه شفا - گل و گیاه / 4 / فهرست

سردرد در اثر سرماخوردگى و سرمازدگى 62

نسخه شفا - گل و گیاه / 4 / فهرست

سردرد به علت خشکى بینى 66

نسخه شفا - گل و گیاه / 4 / فهرست

سردرد به علت خوردن غذاهاى چربى‏دار، غلیظ و دیر هضم 67

نسخه شفا - گل و گیاه / 4 / فهرست

سردرد در مزاج‏هاى سوداوى 67

نسخه شفا - گل و گیاه / 4 / فهرست

سردرد به علت ناراحتى‏هاى معدى 69

نسخه شفا - گل و گیاه / 4 / فهرست

سردرد با ناراحتیهاى معدى در اثر وجود بلغم 69

نسخه شفا - گل و گیاه / 4 / فهرست

سردرد با مبداء کبدى 70

نسخه شفا - گل و گیاه / 4 / فهرست

سردرد با مبداء بیمارى‏هاى طحال 70

نسخه شفا - گل و گیاه / 4 / فهرست

سردرد با مبداء ضعف دماغى 70

نسخه شفا - گل و گیاه / 5 / فهرست

سردرد پس از بیدار شدن از خواب 71

نسخه شفا - گل و گیاه / 5 / فهرست

سردرد به دنبال بیمارى‏هاى زیر 71

نسخه شفا - گل و گیاه / 5 / فهرست

سردرد به دنبال عمل زناشویى 72

نسخه شفا - گل و گیاه / 5 / فهرست

سردرد به علت وجود تب 72

نسخه شفا - گل و گیاه / 5 / فهرست

سردرد در تعقیب ضربه و سقطه 73

نسخه شفا - گل و گیاه / 5 / فهرست

پیدایش سردرد در تعقیب بوهاى زننده 74

نسخه شفا - گل و گیاه / 5 / فهرست

سردرد در تعقیب مشروبات الکلى 75

نسخه شفا - گل و گیاه / 5 / فهرست

سردرد به علل متعدد دیگر 75

نسخه شفا - گل و گیاه / 37 / مواد سمى که به‏وسیله سلول‏هاى آزرده در خلال واکنش آلرژیک به‏وجود مى‏آید چیست؟ ..... ص : 37

بیشتر رنج‏ها و دردهاى پراکنده بدن ممکن است داراى یک مبداء باشد که از آنجا به جاى دیگر سرایت کرده است و با معالجه آن عضو سایر اعضاء بهبودى خواهند یافت. لذا خاطرنشان مى‏سازد که در صفحات آینده بحث زیادى در این‏باره مى‏شود که مثلا سردرد با علت معده‏اى یا سردرد به علت رحمى یا پادرد به علت ورم روده و غیره این‏ها همه پایه و اساس علمى دارد و بایستى مورد توجه قرار گیرد.

نسخه شفا - گل و گیاه / 54 / درمان: ..... ص : 54

خون‏گیرى لازم است و پاکسازى بدن را با جوشاندن هلیله، سکنجبین، شربت عناب، لعاب اسپرزه، آب انار، آب‏غوره، آب گشنیز و پرهیز از غذاهاى گرم یا شور. سرشویه با جوشانده گل سرخ، بابونه، سبوس گندم، ضماد صندل، گلاب، روغن گل با روغن مورد و سرکه بر سر و آنچه در سردرد دموى مزاج یا پرخونى آمده است در اینجا نافع است.

نسخه شفا - گل و گیاه / 54 / درمان: ..... ص : 54

جوشانده شاه‏تره، پوست هلیله زرد، فلوس و ترنجبین یا شیرخشت. آب انار، آب خرقه، آب تمر هندى، سکنجبین و شربت لیمو، مغز فندق و گشنیز و مویز و اسپرزه با شکر و آب انار ترش و آب‏غوره مؤثر است. سیب و به، سوپ جو و مرغ، آب‏غوره، تمر هندى مفید است گل بنفشه و صندل بو کنند و دستورات سردرد صفراوى نیز در اینجا حاکم است.

نسخه شفا - گل و گیاه / 55 / درمان: ..... ص : 54

از جوشاندن بابونه 10 گرم، برنجاسف 5 گرم، مغز ناخنک 5 گرم، شبت 10 گرم سر را ماساژ دهید و بقیه معالجات مانند سردرد بلغمى است.

نسخه شفا - گل و گیاه / 55 / درمان: ..... ص : 55

پاک‏سازى سودا از بدن، مالیدن روغن شبت، روغن بابونه و یا ماساژ سر با آب جوشیده آنها، بقیه دستورات مانند سردرد سوداوى است.

نسخه شفا - گل و گیاه / 56 / سردرد ..... ص : 56

سردرد

نسخه شفا - گل و گیاه / 56 / سردرد ..... ص : 56

سردرد یکى از بغرنج‏ترین مسائل طب داخلى به‏شمار مى‏رود، زیرا بین انواع گوناگون آن فقط علت قطعى چند نوع از آن را شناخته‏اند. سردردها در واقع علل داخلى هستند که به قسمت‏هاى بالاى بدن سرایت مى‏کنند و عده معدودى از آنها مربوط به خود جمجمه مى‏باشد.

نسخه شفا - گل و گیاه / 56 / سردردهایى که مبداء آنها درون جمجمه است ..... ص : 56

کشش جیب‏هاى وریدى، آزردگى چادرینه مخچه یا کشیده شدن سخت شامه در قاعده مخ، همگى مى‏توانند سردردهاى شدیدى ایجاد نمایند. تقریبا تمام ضربه‏ها و ضغته‏ها و کشش‏هایى که به عروق خونى سخت شامه وارد مى‏شوند: مى‏توانند سردرد ایجاد کنند، یکى از شرایین بسیار حساس درون مغز، شریان مننژه میانى است که حتى در جراحى از دست زدن به آن خوددارى مى‏شود.

نسخه شفا - گل و گیاه / 56 / اگر سردرد مربوط به خود جمجمه باشد درد آن به کجا تیر مى‏کشد؟ ..... ص : 56

اگر سردرد مربوط به خود جمجمه باشد درد آن به کجا تیر مى‏کشد؟

نسخه شفا - گل و گیاه / 56 / اقسام سردردهاى درون جمجمه ..... ص : 56

1- سردرد مربوط به مننژیت، مننژیت یکى از شدیدترین سردردها را ایجاد مى‏کند. این‏

نسخه شفا - گل و گیاه / 57 / اقسام سردردهاى درون جمجمه ..... ص : 56

در اثر جراحى مغز بیمار، به علت دستکارى پرده مغز روزها حتى هفته‏ها سردرد ممکن است، پیش آید.

نسخه شفا - گل و گیاه / 57 / اقسام سردردهاى درون جمجمه ..... ص : 56

3- تومورهایى که به پرده مغز فشار وارد مى‏آورند، موجب سردرد شدید مى‏گردند. این سردردها معمولا مربوط به منطقه خود تومور هستند یعنى هرجایى که تومور یا غده باشد همان‏جا درد ایجاد مى‏شود. این درد موقعى مربوط به تحت فشار قرار گرفتن ناحیه‏اى از پرده مغز است که تومور در مجاورت آن قرار گرفته باشد، اگر به خاطر داشته باشیم که تومورهاى بالاى چادرینه مخچه دردى به طرف جلو سر و تومورهاى زیر چادرینه مخچه دردى به طرف عقب سر ایجاد مى‏کند به آسانى جاى تومورهاى دیگر مغز را خواهیم شناخت.

نسخه شفا - گل و گیاه / 57 / اقسام سردردهاى درون جمجمه ..... ص : 56

4- سردرد به علت کم شدن مایه نخاع: اگر تنها بیست سى‏سى از مایه نخاع گرفته شود درد شدیدى در سر ایجاد خواهد شد، مخصوصا اگر بیمار ایستاده باشد این درد به علت فشار منفى است که در مغز به وجود مى‏آید. زیرا فشار مایه نخاع در ازاء هر 20 سى‏سى مایه کشیده شده حدود 200 میلى‏لیتر آب تنزل مى‏نماید که این کاهش باعث کشیده شدن سطوح مختلف سخت شامه مى‏شود و درد ایجاد مى‏شود. مى‏دانیم که مغز در مایعى که درون جمجمه قرار گرفته است وجود دارد مثل پرتقالى که در ظرف آبى قرار گرفته باشد، کم شدن مایع درون ظرف باعث مى‏شود که پرتقال به‏تواند به سطح ظرف برخورد کند. یکى از موهبت‏هاى آفرینش همین وجود مایه درون جمجمه است و الا در هر ضربه یا تکان تصادفى که براى آدمى پیش مى‏آمد، در اثر اصطکاک مغز با استخوان جمجمه درد شدیدى به وجود مى‏آمد.

نسخه شفا - گل و گیاه / 57 / سردردهاى میگرنى ..... ص : 57

معمولا احساس‏هایى نظیر تهوع، کاهش بینایى در قسمتى از میدان بینایى (اوراى بینایى یا عامل خبر دهنده) یا سایر اقسام توهمات حسى فرارسیدن سردرد میگرنى را اعلام مى‏دارند.

نسخه شفا - گل و گیاه / 58 / سردردهاى میگرنى ..... ص : 57

هیجانات و فشارهاى روحى طویل المدت از طریق رفلکس باعث انقباض بعضى از سرخ‏رگ‏هاى سر از جمله آنهایى که به مغز خون مى‏دهند، مى‏گردد. این انقباضات باعث کم شدن خون قسمتى از مغز شده که این کم‏خونى را معرف عامل خبردهنده یا علائم پیش‏رس سردرد مى‏دانند.

نسخه شفا - گل و گیاه / 58 / سردردهاى میگرنى ..... ص : 57

اثرات ثانوى کم‏خونى نیز خود عامل دیگرى در تشدید سردرد است.

نسخه شفا - گل و گیاه / 58 / سردردهاى میگرنى ..... ص : 57

اگر سندرم میگرن در مراحل اولیه و پیش‏رس به وسیله ترکیبات تارترات ارگوتامین (سد) شود، سردرد شدیدى به وجود نمى‏آید. این ترکیبات مى‏توانند از ایسکمى یا کم‏خونى اولیه عروق جلوگیرى کرده مانع به وجود آمدن سردرد شوند. مکانیسم بروز حمله میگرنى را مى‏توان بدین طریق شرح داد که طى سه مرحله این درد به وجود مى‏آید.

نسخه شفا - گل و گیاه / 58 / سردردهاى میگرنى ..... ص : 57

1- مرحله احتباس آب و نمک در بدن که این بیشتر در نزد زنان بلندقدى که مبتلا به حالت عصبانى و زودرنجى و تحریک‏پذیرى هستند دیده مى‏شود، در روزهاى اول قاعدگى که الدسترون خون و ادرار زیاد مى‏شوند، این سردرد شدت مى‏یابد.

نسخه شفا - گل و گیاه / 58 / سردرد در اثر فشار خون ..... ص : 58

سردرد در اثر فشار خون‏

نسخه شفا - گل و گیاه / 58 / سردرد در اثر فشار خون ..... ص : 58

بیشتر مبتلایان به فشار خون دچار سردرد هستند، افرادى که مبتلا به فشار خون متغیر

نسخه شفا - گل و گیاه / 59 / سردرد در اثر فشار خون ..... ص : 58

هستند زمانى که فشار پایین است از سردرد اثرى نیست، علت سردرد در بالا بودن فشار خون انقباض یا پارگى عروق کوچک و یا تراوش مایع به درون فضاى جمجمه است. این خطر همیشه موجود است که رگ‏هاى بزرگ پاره شده و منجر به فلج قسمتى یا همه بدن گردد.

نسخه شفا - گل و گیاه / 59 / سردرد هیستامینى ..... ص : 59

سردرد هیستامینى‏

نسخه شفا - گل و گیاه / 59 / سردرد هیستامینى ..... ص : 59

این سردرد را به وسیله تزریق هیستامین در حیوانات مکرر به وجود آورده‏اند که درنتیجه تزریق هیستامین سرخ‏رگ‏هاى داخل و خارج جمجمه گشاد شده، ابتدا فشار خون پایین آمده پس از چند دقیقه بالا مى‏رود. پس از این سرخ‏رگ‏هاى سر، بخصوص سرخ‏رگ‏هاى گیجگاهى در حالت اتساع و ضربان شدید باقى مى‏مانند.

نسخه شفا - گل و گیاه / 59 / سردرد به علت یبوست ..... ص : 59

سردرد به علت یبوست‏

نسخه شفا - گل و گیاه / 59 / سردرد به علت یبوست ..... ص : 59

در بیشتر افرادى که مبتلا به یبوست هستند سردرد کهنه‏اى دیده مى‏شود، علت این سردرد را جذب مواد سمى روده‏ها به وسیله کبد مى‏دانند گاهى همه سموم جذب شده خنثى نمى‏شود و ایجاد سردرد مى‏کند. نظریه دیگرى وجود دارد و آن این است که در زمان یبوست گاهى مقدارى از پلاسماى خون وارد جگر مى‏شود که این خود باعث کم شدن گردش خون در جمجمه شده سردرد به وجود مى‏آید.

نسخه شفا - گل و گیاه / 59 / سردردهاى خارج جمجمه‏اى ..... ص : 59

در بسیارى از سردردها از جمله سردرد هیستامینى، سردرد توکسیک (سردرد سمى) و سردرد میگرنى هم‏زمان با اتساع سرخ‏رگهاى درون جمجمه سرخ‏رگ‏هاى بیرون جمجمه نیز متسع مى‏شود. اما مواردى دیده مى‏شود که با وجود اینکه فقط سرخ‏رگ‏هاى خارج جمجمه متسع شده‏اند سردرد وجود دارد، در این موارد اگر فشارى بر قاعده رگ متسع شده وارد شود سردرد تسکین مى‏یابد، گرچه وجود اتساع عروقى را در این‏گونه موارد به علت وجود هیستامین مى‏دانند اما هنوز عامل اصلى این‏گونه سردردها شناخته نشده است.

نسخه شفا - گل و گیاه / 60 / سردرد در اثر انقباض عضلانى ..... ص : 60

سردرد در اثر انقباض عضلانى‏

نسخه شفا - گل و گیاه / 60 / سردرد در اثر انقباض عضلانى ..... ص : 60

در بیشتر اوقات اضطراب و نگرانى، خشم و غضب عضلات سر و گردن را منقبض مى‏نماید که این انقباض و گرفتگى عضلانى باعث سردرد مى‏شود. این درد بیشتر در جایى که عضله سفت شده است احساس مى‏شود و کاملا شبیه به سردردهاى آسیب درون جمجمه‏اى مى‏باشد.

نسخه شفا - گل و گیاه / 60 / سردرد در اثر نسوج بینى و عوامل وابسته به آن ..... ص : 60

سردرد در اثر نسوج بینى و عوامل وابسته به آن‏

نسخه شفا - گل و گیاه / 60 / سردرد در اثر نسوج بینى و عوامل وابسته به آن ..... ص : 60

مخاط بینى و سینوس‏هاى صورت و پیشانى خیلى حساس به درد هستند. با اینکه این سردرد خیلى حساس نیست اما اگر عفونتى به آن ضمیمه شود، سردرد شدیدى به وجود مى‏آید. این سردردها بیشتر در عقب کره چشم و در ریشه بینى احساس مى‏شوند. اگر سینوس‏هاى پیشانى عفونى شوند سردرد در قسمت جلو سر و بالاى پیشانى تظاهر مى‏کند، اما سردرد مربوط به سینوس‏هاى صورت یعنى سینوسهاى فکى در محل خود سینوس یعنى زیر چشمها احساس مى‏گردد.

نسخه شفا - گل و گیاه / 60 / سردرد در اثر اختلال دید چشم‏ها ..... ص : 60

سردرد در اثر اختلال دید چشم‏ها

نسخه شفا - گل و گیاه / 60 / سردرد در اثر اختلال دید چشم‏ها ..... ص : 60

هرگاه اشکالى در تمرکز دید موجود باشد، براى حصول دید واضح و روشن، عضلات مژگانى چشم بیش از اندازه منقبض مى‏شوند، با وجود اینکه این عضلات خیلى کوچک هستند باز انقباض آن‏ها مى‏تواند سردرد ایجاد کند. این سردردها در پشت کاسه چشم‏ها حس مى‏شود از این گذشته در کم‏سویى چشم‏ها به علت انقباض عضلات صورت و عضلات خارجى چشم سردرد به وجود مى‏آید نامساوى بودن دید هر دو چشم، عدم تعادل بین عضلات خارجى چشم، خیره شدن به نور شدید زیاد شدن نور به‏طور ناگهانى مثل جوشکارى و غیره، همه مى‏توانند عامل سردرد باشند.

نسخه شفا - گل و گیاه / 61 / درمان سردردها به‏طور عموم ..... ص : 61

به‏طور کلى داروهاى لینت‏بخش در کلیه سردردها مؤثر مى‏باشد. لذا دادن مرباى هلیله و مرباى آمله مفید واقع مى‏شود، مطابق معمول پاک‏سازى بدن از خلط غالب یا عامل بیمارکننده لازم است. در معالجه سردردها رعایت نکات زیر در بهبودى سردرد کمک بیشترى مى‏نماید.

نسخه شفا - گل و گیاه / 62 / نظریه جوان کوردو درباره درمان سردردها ..... ص : 62

پاکسازى مربوط به خلط غالب در هر سردردى لازم است و بیمار بایستى در جایگاه معتدلى که در آنجا بوهاى مختلف وجود نداشته باشد استراحت کند، تقلیل غذا نموده و تکثیر خواب نماید و داروهاى لازم بر سر و پیشانى قرار دهد. ساییده سنگ مرمر و حل کردن آن در سرکه به‏طور مالیدنى به محل درد براى کسانى که سردرد آنها از پشت سر و گردن شروع مى‏شود مؤثر است.

نسخه شفا - گل و گیاه / 62 / سردرد در اثر سرماخوردگى و سرمازدگى ..... ص : 62

سردرد در اثر سرماخوردگى و سرمازدگى‏

نسخه شفا - گل و گیاه / 62 / سردرد در اثر سرماخوردگى و سرمازدگى ..... ص : 62

راه رفتن در برف و هواى بسیار سرد و خوردن چیزهاى خیلى سرد و یخ مثل برف و یخ، آب خیلى سرد و غیره گاهى باعث سردردهاى بسیار شدیدى مى‏شود که بایستى از روغن یاسمین یا روغن مرزنجوش یا روغن سداب نیم‏گرم بر سر بمالند. اگر سردرد بسیار شدید باشد مى‏توان بقدر کمى فرفیون به روغن‏هاى بالا افزود.

نسخه شفا - گل و گیاه / 62 / سردرد در اثر سرماخوردگى و سرمازدگى ..... ص : 62

اگر سردرد ساکت نشود مى‏توان بیمار را در حمام گرم برده و مرتبا سر او را با جوشانیده زیر بشویند.

نسخه شفا - گل و گیاه / 66 / سردرد به علت خشکى بینى ..... ص : 66

سردرد به علت خشکى بینى‏

نسخه شفا - گل و گیاه / 66 / سردرد به علت خشکى بینى ..... ص : 66

این سردرد با علائمى چون حالت گرسنگى، چرت زدن، احساس غم و اندوه و سابقه‏ى ایستادن در بادهاى گرم سمى و خوردن چیزهاى خشک‏کننده بزاق و کم‏کننده ترشحات بدن و لاغرى و خشکى پوست همراه است.

نسخه شفا - گل و گیاه / 67 / سردرد به علت خوردن غذاهاى چربى‏دار، غلیظ و دیرهضم ..... ص : 67

سردرد به علت خوردن غذاهاى چربى‏دار، غلیظ و دیرهضم‏

نسخه شفا - گل و گیاه / 67 / سردرد در مزاج‏هاى سوداوى ..... ص : 67

سردرد در مزاج‏هاى سوداوى‏

نسخه شفا - گل و گیاه / 68 / درمان: ..... ص : 67

سردرد به علت حرارت زیاد مثل گرما و مکان‏هاى خیلى داغ قرار گرفتن زیر آفتاب و نزد آتش، تکلم به آواز بلند و نیز در تعقیب خشم و غضب، خوردن چیزهاى گرم و تأخیر غذا از وقت اعتیاد.

نسخه شفا - گل و گیاه / 69 / سردرد به علت ناراحتى‏هاى معدى ..... ص : 69

سردرد به علت ناراحتى‏هاى معدى‏

نسخه شفا - گل و گیاه / 69 / سردرد به علت ناراحتى‏هاى معدى ..... ص : 69

با علائمى از قبیل استفراغ تلخى دهان، قى تلخ، زردى چشم، تشنگى و عطش، پیچش سر دل و ساکت شدن سردرد پس از استفراغ کردن همراه است.

نسخه شفا - گل و گیاه / 69 / سردرد با ناراحتى‏هاى معدى در اثر وجود بلغم ..... ص : 69

سردرد با ناراحتى‏هاى معدى در اثر وجود بلغم‏

نسخه شفا - گل و گیاه / 70 / سردرد با مبداء کبدى ..... ص : 70

سردرد با مبداء کبدى‏

نسخه شفا - گل و گیاه / 70 / سردرد با مبداء بیمارى‏هاى طحال ..... ص : 70

سردرد با مبداء بیمارى‏هاى طحال‏

نسخه شفا - گل و گیاه / 70 / علائم: ..... ص : 70

سردرد با مبداء بیمارى‏هاى رحمى، کلیه، حجاب حاجز و روده‏ها که در بیمارى‏هاى رحمى کمبود خون حیض و درد وسط و جلو سر، کلیویها دردشان در پشت سر و در حجاب حاجز (دیافراگم) درد در وسط سر مایل به جلو، در مبتلایان به بیمارى‏هاى روده‏اى درد در قدام نزدیک پیشانى است.

نسخه شفا - گل و گیاه / 70 / سردرد با مبداء ضعف دماغى ..... ص : 70

سردرد با مبداء ضعف دماغى‏

نسخه شفا - گل و گیاه / 70 / سردرد با مبداء ضعف دماغى ..... ص : 70

در اینجا علائمى مانند کدورت حواس، ظهور آفت در رفتار و اعمال دماغى، اختلال در تخیل افکار، وجود هیجان و ناآرامى و پیدایش سردرد به هنگام تحریک و تهییج براى صاحب آن، مانند شنیدن صداهاى شدید بوییدن بوى‏هاى مختلف.

نسخه شفا - گل و گیاه / 71 / سردرد پس از بیدار شدن از خواب ..... ص : 71

سردرد پس از بیدار شدن از خواب‏

نسخه شفا - گل و گیاه / 71 / سردرد به دنبال بیمارى‏هاى زیر ..... ص : 71

سردرد به دنبال بیمارى‏هاى زیر

نسخه شفا - گل و گیاه / 71 / سردرد به دنبال بیمارى‏هاى زیر ..... ص : 71

بعد از استفراغ کردن زیاد، بعد از خونگیرى و ادرار زیاد، بعد از خونریزى‏هاى زیاد زنانگى و نفاس، بواسیرى، بعد از بیدارى‏هاى مفرط و بى‏خوابى‏هاى شدید و پس از پیدایش غم و اندوه زیاد و بعد از زیادى، شدت زکام، نزله، خون‏ریزى‏هاى بینى و نیز پس از گرسنگى سردرد شروع مى‏شود.

نسخه شفا - گل و گیاه / 72 / سردرد به دنبال عمل زناشویى ..... ص : 72

سردرد به دنبال عمل زناشویى‏

نسخه شفا - گل و گیاه / 72 / سردرد به علت وجود تب ..... ص : 72

سردرد به علت وجود تب‏

نسخه شفا - گل و گیاه / 72 / درمان: ..... ص : 72

صندل، آب خرفه، و بارهنگ بر سر ضماد نمایند اگر بى‏حالى شدید باشد شیر زن بر سر دوشند. اگر در اثر بدى کار معده و غیره تب عارض شده باشد تنقیه معده نمایند. سپس تقویت معده در گل قند و آب تمر هندى کنند، اگر سردرد به علت تب عفونى و عفونت کلى خون باشد در اینجا سنگینى سر شدت بیشترى داشته و زانوها درد دارد و دانه‏هاى قرمز رنگى روى پوست پیدا مى‏شود زبان بسیار خشک، چشم‏ها فرورفته و تب در حد اعلاى درجه مى‏باشد که باید تنقیه و پاکسازى خلط غالب نمایند.

نسخه شفا - گل و گیاه / 73 / سردرد در تعقیب ضربه و سقطه ..... ص : 73

سردرد در تعقیب ضربه و سقطه‏

نسخه شفا - گل و گیاه / 74 / نسخه دیگر: 4 ..... ص : 74

زعفران، مومیایى و کندر را ساییده در سفیده تخم‏مرغ حل کرده به قسمت ضرب دیده ضماد نمایند. یا برگ کلم، مورد، مرزنجوش را کوبیده ضماد کنند. در تعقیب ضربه‏هایى که مغز تکان خورده و باعث سردرد شده باشد. پنج گرم اسطوخودوس را جوشانده در سه نوبت صاف شده آب آن را با عسل میل نمایند.

نسخه شفا - گل و گیاه / 74 / پیدایش سردرد در تعقیب بوهاى زننده ..... ص : 74

پیدایش سردرد در تعقیب بوهاى زننده‏

نسخه شفا - گل و گیاه / 74 / پیدایش سردرد در تعقیب بوهاى زننده ..... ص : 74

بعضى از افراد به محض بوییدن چیزى دچار سردرد شدیدى مى‏گردند که این نوع خود باعث زحمت زیاد بیمار است. زیرا کمتر وقتى و زمانى است که آدمى دچار این‏گونه بوها نشود چه در گذرگاه‏ها و چه در محل کار و غیره. همیشه ممکن است بویى خوش یا ناخوش در هوا پراکنده شده باشد.

نسخه شفا - گل و گیاه / 74 / سردرد در تعقیب تب‏هاى زیاد و یا ناراحتى‏هاى شدید روحى ..... ص : 74

سردرد در تعقیب تب‏هاى زیاد و یا ناراحتى‏هاى شدید روحى‏

نسخه شفا - گل و گیاه / 75 / سردرد در تعقیب مشروبات الکلى ..... ص : 75

سردرد در تعقیب مشروبات الکلى‏

نسخه شفا - گل و گیاه / 75 / سردرد به علل متعدد دیگر ..... ص : 75

سردرد به علل متعدد دیگر

نسخه شفا - گل و گیاه / 75 / سردرد به علل متعدد دیگر ..... ص : 75

مثل سردردى که در تعقیب خوردن غذاهاى فاسد و چرب، غلیظ و مسموم‏کننده یا هر عامل دیگرى که باعث بالا رفتن فشار داخل جمجمه باشد چه غذایى چه ضربه‏اى، چه روحى و هیجانى، یا بویى حتى گاهى در اثر مشاهده اشیاء و گاهى به علت شنیدن یک خبر ممکن است سردردهایى به وجود آید، زمانى در اثر شنیدن صداهایى ممکن است به شدت سردرد افزوده گردد. این‏گونه سردردها در تمام سر خود را نشان مى‏دهد و در اثر کوچک‏ترین عامل تحریکى به شدت سردرد افزوده مى‏شود. حتى گاهى بیمار از دیدن روشنایى تنفر دارد و در تاریکى و تنهایى احساس آرامش و سکون مى‏نماید این‏گونه بیماران دوست دارند که در وقت سردرد چشم خود را بسته نگاه دارند و گاهى احساس مى‏کنند که سرشان مى‏خواهد بترکد (این اصطلاح از زبان خود بیماران است).

نسخه شفا - گل و گیاه / 86 / زکام در مزاج سوداوى: ..... ص : 86

مزاج‏هاى سوداوى کم‏تر گریپ مى‏شوند و اگر مبتلا شدند آسیب بیشتر مى‏بینند زیرا خشکى چشم‏ها، سنگینى سر و خشکى بینى، سردرد شدید، در اینجا بیشتر دیده مى‏شود. دهان بوى چیز سوخته مى‏دهد و بوى دود از بینى و دهان احساس مى‏شود و زود تبدیل به عفونت سینوس‏ها مى‏گردد.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 28 / تعریف: ..... ص : 28

برف و آبى که یخ و یا برف در آن باشد و یا آب تگرگ هر چند موافق گرم مزاجها و مقوى دستگاه هاضمه، اشتها، جگر و تبهاى گرم است ولى خاموش کننده حرارت غریزى، ضعیف کننده اعصاب، قابض شکم، مسکن حرکات منى و مضر سردرد از سرما، سینه، ناى، احشاى ضعیف و باعث تحریکات آب بینى و چشم، سرفه، سردرد، استسقاء، سستى بدن، رعشه، زرداب، قولنج، ضعف باه و امثال اینها است. بخصوص اگر وقت و بى وقت استفاده کرده و در آن مداومت نمایند. مصلح آن مصطکى، عود و جوارشات مدر است.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 32 / خواص: ..... ص : 32

تند و جالى، محلل و جاذب، ملین، مسهل بلغم و صفرا، خشک کننده رطوبات و نافع سردرد از سردى است، مالیدن گرم شده آن نافع ورمهاى پستان، درد اعصاب، ترک پوست ناشى از سرما، حکه، جرب، جوشهاى عصبى مى‏باشد، نیز قاتل شپش و محلل خون منجمد است و شستن بدن با آن نافع امراض اعصاب مانند رعشه، فلج، سستى و امثال اینها مى‏باشد، بخور آن جهت استسقاء و احتقان، نشستن در آن نافع حیض بسته شده و درد روده است، آب دریا نافع گزیدن جانوران سمى و امراض سردى و استسقاء مى‏باشد.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 48 / مورد یا استفاده طبى آس: ..... ص : 48

برگ، تخم، روغن و ریشه است. مورد نافع خون‏ریزى، ریزش عرق، نفخ، اسهال، دل‏پیچه، ضعف معده، ریزش مو، خفقان، ضعف قلب، سردرد، اسهال خونى، ضعف اشتها، بواسیر، ضعف معده و روده، سفیدى مو، سوختگى بدن، کک‏ومک و کچلى قارچى مى‏باشد. مقدار خوراکش از نیم تا یک مثقال است.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 48 / خواص: ..... ص : 48

مقوّى قلب، دافع خفقان و ضعف قلب، دافع بوى بد عرق، حابس اسهال و عرق، مقوّى موى سر و نافع سردرد است. محلّل، جاذب و مقوّى است. بوئیدن آن براى خارج نمودن رطوبات از مغز و تقویت آن مفید است. آشامیدن آن جهت غشّ و

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 49 / خواص: ..... ص : 48

سردردى که بر اثر بلغم ایجاد شود نافع است. خوردن میوه و برگش با شربت جهت تقویت معده و جگر، رفع یرقان و اسهال استفاده مى‏شود و نیز مدر شیر، سنگ شکن و باعث جلوگیرى از ریزش بول مى‏باشد، شیاف آن دافع کرم مقعد است. قابض، حابس خون، بندآور عرق بدن، باد شکن و نافع اسهال و دل‏پیچه است. شربت حبّ‏الاس یک مرکب دواى یونانى است که براى تقویت معده خورده مى‏شود، روغن برگ آس موى سر را سیاه و بلند مى‏کند. خون‏ریزى هر عضو را بند مى‏آورد، برگ آن نافع سوختگى است، ضماد آن ورمها و سردرد را تسکین و بوى عرق بدن را از بین مى‏برد، شربت آن اسهال را بند مى‏آورد، همچنین بندآور جریان خون از معده و مقوى قلب مى‏باشد. نافع آسم نزله‏اى و غرغره آن ضد عفونى کننده است و تحریک مخاط دهان را رفع مى‏کند.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 50 / ضرر و اصلاح: ..... ص : 50

آس مضر معده است و مصلحش انیسون مى‏باشد، مسواک نمودن با چوب تر آس جذام را به هیجان مى‏آورد (در روایت آمده است) بوئیدن گل آن موجب سردرد گرم و زکام است و مصلحش سوسن تر یا نیلوفر تازه مى‏باشد. استعمال زیاد روغن آس باعث بى‏خوابى، زکام و سردرد مى‏شود و مصلحش گل بنفشه و سوسن است.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 56 / خواص: ..... ص : 55

استسقاء، سختى طحال، درد مفاصل و پهلو است. خیسانده کلیه اجزاى این گیاه در باز کردن و تسکین دردهاى درونى و استسقاء مفید است. اندامهاى سرد را گرم مى‏کند و نیز مسهل و پاک کننده بدن است. آسارون با تقویت مثانه و کلیه به دفع بول کمک مى‏کند. خوراک نیم درم از آن همراه شربت کرنج مانع پیدایش آبله مى‏شود. آن را ملین و پادزهر سموم، نافع صرع، سردرد، غش و انسداد بول گفته‏اند. در هند براى آبله استفاده مى‏شود. نیز در صنعت عطر سازى از آن استفاده مى‏کنند. در طب به عنوان مسهل مصرف مى‏گردد. ریزوم و ریشه آن در طب عوام به عنوان مسهل و قى‏آور مصرف مى‏گردد. براى آن اثر قاعده‏آور نیز قایل شده‏اند. در هر حال ذکر این نکته لازم است که مصرف آن به علت دارا بودن ترکیبات سمى بخصوص در حالت تازه خطرناک مى‏باشد.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 72 / مزاج: ..... ص : 72

آلوى سفید (غیر براق) سنگین است و کمتر اسهال مى‏آورد. آلوى ارمنى از هر آلویى شیرین‏تر و اسهال‏آورتر است. صمغ آن لطافت بخش، قطع کننده و چسبناک است. نافع بیماریهاى: سردرد، استفراغ، تشنگى، خشکى دهان، تبهاى صفراوى و حرارت آن، سوزش و حرارت قلب است. جوشانده آلو نافع ورم و خارش گلو است و ترشى آن براى سرفه ضرر ندارد. نافع بیماریهاى غلظت خون، یبوست مزاج و امراض سوداوى است که به طور پخته در آش یا سوپ تجویز مى‏شود. صمغ آلوى سیاه همراه با شیره انگور، نافع مرض پیسى است. چنانچه قبل از غذا خورده شود نافع سردرد از گرمى و تب صفراوى است. آب آلو مدر حیض، صمغ آن نافع خارش و جویدن شکوفه آن نافع زکام و خلط جارى مى‏باشد، غرغره و مضمضه با آب پخته برگ آلو نافع ورم لوزه‏ها و زبان کوچک، ضعف لثه‏ها و نوشیدن آن باعث دفع کرم معده و ضماد برگ آن با سرکه، زیر ناف، کرم روده را مى‏کشد. سرد مزاجها بهتر است که آن را با عسل و آب بخورند. صمغ آلو نافع خروج مقعد، سرفه، درد ریه و سینه و شکننده سنگ مثانه و کلیه است. چنانچه زخم را با آن بشویند خشک کننده و گوشت آورنده زخم است. ضماد آن با سرکه نافع جوشهاى بدن کودکان، سرخچه، گرى خشک و پوست پوست شدن بدن مى‏باشد، مخصوصا اگر با عسل یا شکر باشد.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 90 / خواص: ..... ص : 89

برونشیت، گریپ، کرم شکم، آنژین، ورم معده، نامنظمى قاعدگى، دل درد، ضعف قوه باه، ریزش مو، استسقاء، سکسکه، درد کلیه، بواسیر، بد هضمى غذا، نفخ، تب، درد گوش، تشنج، درد رحم، سنگ کلیه و مثانه، نرمى استخوان، میگرن، سرگیجه، سردرد، روماتیسم، نقرس و سیاتیک مى‏باشد.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 91 / خواص: ..... ص : 89

اسانس آویشن ماده‏اى است معطر، که آن را به عنوان آنتى سپتیک و ضد تشنج به کار مى‏برند. سمیت این اسانس بسیار کم است به طورى که آن را جهت ضد عفونى کردن روده و به عنوان ضد تشنج نیز به کار مى‏برند. همچنین داراى خاصیت مدر است. این اسانس را بیشتر براى معطر کردن داروهاى تلخ به آنها مى‏افزایند. اسانس آویشن را در سردرد و سیاتیک به صورت مالیدنى و به علت در برداشتن تیمول به عنوان ضد کرم مصرف مى‏کنند. آویشن نافع خارش بدن و بد هضمى غذاست. جوشانده 20 الى 30 گرم ساقه گلدار آویشن در یک لیتر آب همراه با عسل، روزانه 4 5 فنجان نافع آسم و دم کرده 20 تا 30 گرم ساقه گلدار همراه با عسل روزانه 4 فنجان نافع سیاه سرفه است. و در رگ به رگ شدن و پیچیدگى عضلات، کمپرس (پارچه خیس شده از دم کرده مذکور) آن مفید است. در دردهاى معده و اختلالات کلیه و زکام نیز دم کرده آویشن موثر است و حتى مى‏توان زخمها را با آن شستشو داد و چنانچه به حیوانات مبتلا شده به برفک،

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 95 / خواص: ..... ص : 95

صعتر در طب عوام بیشتر جهت رفع سردرد و سردردهاى یک طرفه، سرگیجه و احساس کسالت عمومى به کار مى‏رود و به خوبى کرم آسکاریس و کرمک را دفع مى‏کند.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 107 / ضرر و اصلاح: ..... ص : 107

مصرف زیاد آهن باعث سردرد و کمى اشتها مى‏شود. نیز خوراک زیاد آن براى بچه‏هاى کوچک، سمى کشنده است. خوراک زیاد آن باعث درد شکم، سردرد و گیجى مى‏شود و علاجش خوردن یک درم مغناطیس سوده، شیر تازه با ادویه مسهل قوى، مالیدن سرکه و روغن بنفشه بر سر و خوراک شورباى پرندگان چاق مى‏باشد.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 114 / روش سوزاندن ابریشم: ..... ص : 112

9 شربت سینه: مقوى و شادى بخش قلب و نافع سردرد ناشى از گرمى مى‏باشد.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 138 / خواص: ..... ص : 137

تخم اردک معتدل در حرارت و سردى، دیر هضم و ضعیف‏تر از تخم است و گاهى اسهال‏آور مى‏باشد و با کهربا جهت قطع سیلان خون و زحیر و مخلوط آن با سداب و روغن زیتون جهت سرعت تکلم اطفال و ساییده پوست آن با مروارید و شکر و نوشادر جهت رفع سفیدى چشم قوى الاثر است. خاکستر پر و بال آن جهت تحلیل خنازیر مفید و سرگین آن بسیار گرم و جهت از بین بردن کلف و نمش (کک‏ومک، سیاه و سفید شده پوست) نافع است. خون متولد از آن غلیظ، سریع التعفن و ایجاد کننده سردرد است که مصلح آن سرکه و زنجبیل و سکنجبین است و اگر بریان نمایند باید که پیاز، سیر، دارچین و خولنجان در میان آن قرار دهند و با روغن زیتون یا غیر آن سرخ نمایند. روغن اردک جهت درد مفاصل خوب است.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 145 / خواص: ..... ص : 145

نوشته‏اند که گوشت اسب شجاعت و قساوت قلب مى‏آورد و غلیظترین گوشتها است و خونى که از خوردن گوشت آن در بدن تولید مى‏شود، سوداوى، لکن موافق افرادى است که داراى بادهاى سرد مى‏باشند. گوشت اسب مانند گوشت شتر باز کننده منفذهاى پوستى و کباب آن با شیر مقوى باه سرد مزاجان است. چنانچه زوایدى که بر زانوى اسب مى‏باشد و آن را پر اسب گویند، بکوبند و با سرکه بخورند، نافع سردرد و آشامیدن پنیر مایه آن به مقدار نیم مثقال جهت اسهال مزمن، زخم روده‏ها و امراض پوستى نافع است.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 166 / تعریف: ..... ص : 165

استخوان نافع: لاغرى، ضعف، کمبود ویتامین و مواد معدنى، صرع، ضعف باه، خون دماغ، سردرد، اسهال و خونریزى است.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 173 / خواص: ..... ص : 172

اسفرزه نافع بیماریهاى: عطش، صفرا، نقرس، مفاصل، خشونت سینه، ورم، تبهاى گرم، خنازیر، سوزاک، سرفه، سردرد، درد مفاصل، زخم روده، زخم معده و اثنى عشر، یبوست، بواسیر، اسهال خونى، التهاب کلیه و مثانه، خون آمدن از ریه و ورم چشم مى‏باشد.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 178 / خواص: ..... ص : 176

اسفناج غذایى خوب براى افراد مبتلا به وسواس، سردرد و یبوست است. بهتر است که افراد گرم مزاج و کسانى که مرض سرفه خشک دارند، با کشک، جو و روغن بادام استعمال کنند.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 214 / تعریف: ..... ص : 211

10- براى امراض فلج، لقوه، صرع، درد معده، جگر و درد کمر مفید است و یبوست معده را دور مى‏کند 11- مسهل، فضلات معده را خارج مى‏کند و اگر سردرد به سبب یبوست معده باشد، مفید است 12- در مالیخولیا، وحشت و وسواس مفید است 13- مقوى عمومى دل، مغز و جگر است و سرور آفرین براى قلب مى‏باشد.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 227 / خواص: ..... ص : 226

در زخم، دمل و جوش، ضماد و شربت آن براى تصلبات درونى مفید است. سر را مى‏خشکاند و افشره‏اش سردرد مى‏آورد و به نظر من این ناشى از زیانى است که به معده مى‏رساند. بخار پخته شده آن درد گوش را تسکین مى‏دهد. ضماد آن در داخل از خناق‏

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 246 / دستور: ..... ص : 246

بخور آن همراه با اسطوخودوس نافع سینوزیت مى‏باشد و خوراک آب جوشانده آن دافع کرم معده است. دراز کشیدن در برگهاى آن نافع تب و لرز و ضماد پودر برگ آن با روغن یاسمین نافع سوختگى است. بخور اکالیپتوس، تنطور و جوهر نعناع نافع سرماخوردگى است. نیز از اکالیپتوس کافور، جوهر نعناع‏MANTHOL جوهر آویشن‏THYMOL و وازلین روغنى درست مى‏شود که نافع سردرد، کمردرد و درد عضلات است.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 311 / تعریف: ..... ص : 309

انواع بابونه نافع: سدد، بد هضمى، ورمهاى گرم، درد دندان، ضعف اعصاب، عفونت و کثیفى هوا، تشنج و درد دوران قاعدگى، قولنج، یرقان، نفخ، دل‏پیچه، زخم بدن، تب، سردرد، هیسترى و درد مفاصل مى‏باشد.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 314 / خواص: ..... ص : 313

بابونه از مقوى‏هاى تلخ به حساب آمده است. مقوى معده، تب‏بر، تسکین دهنده درد و ضد باد شکم مى‏باشد. مصرف آن در دردهاى عصبى ناحیه کمر در موقع گریپ، سردرد، سردردهاى یک طرفه و دردهاى عصبى صورت، اثر تسکین دهنده دارد. ولى‏

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 315 / خواص: ..... ص : 313

بابونه حشرات را از زمین دور مى‏کند. در میان کردها دم‏کرده بابونه را براى سردرد، سرماخوردگى، دفع تب و درد به مصرف مى‏رسانند.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 322 / خواص: ..... ص : 320

قاعده‏آور و ترشح شیر را افزایش مى‏دهد و براى دفع سردرد و تحلیل ورمها و خرد کردن سنگ مثانه مفید است. در موارد قطره قطره ادرار کردن و بند آمدن و کم بودن ترشحات و عادت ماهیانه نافع است. بخور دم کرده آن با سرکه براى چشم و کاهش درد آن خوب است. جویدن آن براى التیام زخمهاى دهان مفید است. و دود سوخته آن براى فرار حشرات مؤثر است. مقدار خوراک آن تا 15 گرم است.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 325 / خواص: ..... ص : 320

برگ بابونه لطیف و زود هضم است و مقوى دماغ، عصب، شهوت و ضد سم و مدر ادرار، شیر زنان را زیاد مى‏کند و سردرد را تسکین مى‏دهد و آبریزش بینى را از بین مى‏برد. جهت ورم ملتحمه چشم مفید، بادشکن بخصوص محلل ورمها مى‏باشد، یرقان، تنگى نفس، درد سینه و کبد و کیسه صفرا را باز مى‏کند، براى باز شدن عادت ماهانه زنان و رحم و تحلیل ورم سودمند است و همچنین ورم بیضه و گهاى مثانه و خارج کردن مشیمه (پرده‏اى که جنین در آن است) و رفع عفونت و سودا و بلغم و تبهاى عفونى و قولنج روده است، براى باز شدن قاعده نشستن در آب جوشانده بابونه هم مفید است.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 327 / خواص: ..... ص : 320

جوشانده بابونه براى بیماریهایى از قبیل انسداد لوله طحال و سردرد مفید است.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 333 / بدلش: ..... ص : 333

افسنتین اما براى سردرد بابونه بدلش است.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 359 / تعریف: ..... ص : 359

بادرنجبویه نافع: امراض بلغمى و سوداوى، غم و اندوه، ضعف مغز، قلب و حواس و حافظه، درد مفاصل، بى‏خوابى، ورم پستان ناشى از بسته شدن شیر، گرى سودایى، بد هضمى، سکسکه، گزیدگى عقرب، ماروزنبور، سردرد، درد دهان و دندان، بیهوشى، بوى بد دهان، تشنج، باد شکم، سرگیجه، سنکوب، تأخیر قاعدگى، استفراغ دوران باردارى، کم خونى دختران جوان، خستگى روحى، صداهاى مبهم در گوش، بیماریهاى مختلف دستگاه تنفسى، دردهاى روماتیسمى و احساس چنگ زدگى در معده مى‏باشد.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 364 / خواص: ..... ص : 362

بادرنجبویه: تقویت قلب حالات نوراستنى، هیجان، سردرد عصبى، کمبود حافظه، افسردگى، آسم، سرفه، بى نظمى‏هاى قاعدگى نام این گیاه به خاطر عطر مخصوص آن (بوى بادرنگ) است. آرام کننده تشنج، براى سرگیجه و براى تشنجات معدى روده‏اى، براى بى‏خوابى، خستگى روحى، میگرن، حالت اضطراب، با جوشانده آن مى‏توان قسمت اعظم بیماریهاى شکم، بیمارى دندان، گوش و با استعمال خارجى، درد روماتیسمى را برطرف کرد.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 375 / بادنجان از رازى: ..... ص : 375

براى معده‏اى که غذا را نگاه مى‏دارد خوب است، براى چشم و سر مضر است، کمى خون سیاه در بدن تولید مى‏کند، از خوردن بادنجان بیمارى بواسیر و لکه‏هاى جلدى قوبا و چشم درد و بیماریهاى سوداوى عارض مى‏گردد، سده کبد و طحال را مى‏گشاید و چون با سرکه بپزند و بخورند دیگر ایجاد سردرد و چشم درد نمى‏کند و خاصیت معالجه سده کبد و طحال را در خود نگاه مى‏دارد اگر پوست آن را بکنند و با روغن و سرکه یا روغن بادام بپزند بیشتر تندى و تیزى او برطرف مى‏شود.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 418 / خواص: ..... ص : 418

اگر خرد شده آن را در روغن گل بجوشانند ضد اسهال است و اگر با سرکه مرهم کنند سردرد را به کلى از بین مى‏برد.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 418 / خواص: ..... ص : 418

ضمادش با سرکه و روغن گل، پیچش و ترنجیدگى عصب، نقرس و درد گرم مفاصل را درمان مى‏کند. اگر ضمادش را بر سر گذارند، سردرد گرم علاج مى‏شود. سینه را تماما نرم مى‏کند.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 419 / خواص: ..... ص : 418

خوردن آن موجب تسکین حرارت تشنگى براى تبهاى گرم، غلیان خون و ناراحتى و خشونت سینه و حلق، زبان، سردرد و زخم روده، رفع یبوست، براى تسکین درد مفاصل گرم، نرم کردن ورمها، براى اعصاب نافع، براى تسکین سردرد، التیام دهنده زخم و جراحات، در رفع یبوست‏هاى مقاوم، نزله‏هاى مزمن، دیسانترى، اسهالهاى ساده، درمان بیماریهاى مختلف ناشى از التهاب کلیه و مثانه، در استعمال خارجى، جهت رفع اورام چشم.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 419 / خواص: ..... ص : 418

خواص خرد شده آن را در روغن گل بجوشانند قابض است با سرکه ضماد کنند سردرد را بکلى از بین مى‏برد، دمل و جوش: با سرکه بهم زنند در مداواى ورمهاى گرم، مورچه، جمره، باد سرخ و بویژه دملهاى بنا گوش و دملهاى بلغمى بسیار موثر است، مفاصل:

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 419 / خواص: ..... ص : 418

ضمادش با سرکه و روغن گل پیچش عصب و ترنجیدگى عصب و نقرس و درد گرم مفاصل را درمان مى‏کند ضمادش را بر سر گذارند سردرد گرم علاج شود سینه را نرم مى‏کند، لعاب اسفرزه با روغن گل یا با روغن بادام تشنگى صفرایى شدید را تسکین‏

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 421 / خواص: ..... ص : 420

برف مانند باران نیسان خواص عمیق طبى ندارد و فقط مى‏توان در تبهاى شدید بیماران و سردردهاى مزمن مقدارى برف را در کیسه پلاستیکى کرده روى پیشانى بیمار بگذارند تا در اثر خنکى آن، رخوت ایجاد کرده، تب فروکش کند و سردرد ساکت شود.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 459 / خواص: ..... ص : 458

گزیدگى جانوران را مفید مى‏باشد. اگر آن را بجوشانند و در آب آن نشینند سده رحم (رحم بسته) را بگشاید. مقدار استعمال آن 2 درم است. عود بلسان، سده را بگشاید و عرق النساء، غش، دوار (سرگیجه)، تاریکى چشم، ربو (آسم) و تنگى نفس را مفید مى‏باشد. روغن بلسان که از تیغ زدن برگ گیاه حاصل مى‏شود در حقیقت صمغى است خوشبو و در چشم کشیدن آن جهت نزول آب مفید مى‏باشد و روشنایى چشم را بیفزاید و چون زن بخود گیرد با موم یا روغن گل، مشیمه (محتوى رحم) و بچه را بیاندازد و چون بول را براند عسر البول (سختى ادرار) را نافع است و سنگ کلیه را دفع مى‏کند. چکاندن آن در گوش مسکن درد و مرهم برگ آن دافع صداع (سردرد) و درمان کننده عقرب زدگى است. مرباى پوست تازه آن را با عسل، مقوى معده دانسته‏اند.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 468 / خواص: ..... ص : 468

مقوى، خارج کننده فضولات سوداویه و مقوى معده است، اشتها را زیاد مى‏کند و ماده سودا را با اسهال خارج مى‏نماید. در امراض بواسیر، اسهال کهنه و سردرد مفید

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 469 / خواص: ..... ص : 468

براى تسکین سرفه و معالجه بیمارى‏هاى چشم تجویز مى‏کنند. میوه خشک بى دانه گیاه پس از این که کوبیده شده و به صورت گرد در آمده آن را به روى ناف بچه پس از افتان مى‏پاشند، براى رفع سوء هاضمه و حالات صفراوى و سردرد و جذام کاربرد دارد و تقویت دهنده چشم است.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 474 / روایت: ..... ص : 473

. «با روغن بنفشه ابروانت را روغن‏مالى کن که سردرد را مى‏برد».

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 474 / خواص: ..... ص : 474

گیاهى مشهور است و ریشه‏اش مثل سایر اجزاى آن خاصیت داروئى دارد. خون معتدل بوجود مى‏آورد، مرهم آن با قاؤت جو ورم گرم را فرو نشاند. روغن بنفشه داروى گرى است. بو کردن و بر سر مالیدن آن سردرد را تسکین مى‏دهد. بنفشه التهاب معده را از بین مى‏برد. شربت آن علاج درد کلیه و ملین ملایم است، نیز مقعد بیرون زده را جاى خود مى‏نشاند.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 474 / خواص: ..... ص : 474

مرهم بسیار نرم ساییده آن بر سر و پیشانى نافع صداع (سردرد) و امراض حاره معده و کبد است. سه مثقال ساییدر آن با شیرخشت و شکر و امثال آن مسهل سریع العمل است و مخلوط آن با شیره گلقند جهت تبهاى مرکبه نافع است. بنفشه که در شکر

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 477 / خواص: ..... ص : 474

خواب‏آور و محلل ورمها بوده جهت سردرد و سرفه، سختى سینه و حلق نافع است و سوزش ادرار را از بین مى‏برد و براى درمان ذات الجنب و ذات الریه و دیفترى و سردرد اطفال تجویز مى‏شود.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 478 / بنفشه در نسخه‏هاى همدرد به شرح زیر است: ..... ص : 477

8 روغن بنفشه: خشکى دماغ را دور مى‏کند و براى سردرد و بى‏خوابى مفید است.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 478 / بنفشه در نسخه‏هاى همدرد به شرح زیر است: ..... ص : 477

10 اطریفل زمانى: جسم و مواد زائد را دور مى‏کند و در مالیخولیا، زکام و سردرد مفید است.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 498 / خواص: ..... ص : 498

براى کلیه ضرر دارد، مصلحش انیسون، بدلش افسنتین اما براى سردرد بابونه بدلش است. مخرج جنین، مدر بول و حیض مى‏باشد.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 505 / خواص: ..... ص : 504

مصرف عرق بهارنارنج براى معالجه انواع سردرد اثر نیکوئى دارد.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 518 / خواص: ..... ص : 517

جالینوس حکیم یونانى بید مشک را سرد وتر دانسته است بعضى در اول گرم مایل به خشکى بیان نموده‏اند در روى قواى دماغى مفید دانسته‏اند و مقوى قلب و مغز (مخ) و مسکن سردرد که از بخار و مواد حاره باشد ملین طبع و عرق‏آور در جمیع افعال قویتر از عرق بید و گلاب مى‏باشد و مقوى معده و احشاء است و قدر شربتش مثل بید است.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 518 / خواص: ..... ص : 517

بید مشک از نظر دکتر غیاث الدین جزایرى متخصص و غذاشناس ایران: عطر گل بید مشک دماغ را باز مى‏کند و مقوى قلب و مغز بوده و مسکن سردرد مى‏باشد.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 534 / خواص: ..... ص : 533

در میان کردها آن را براى دفع کرم و سرماخوردگى و زکام، سردرد، سیاه سرفه، کوفتگى و تب به مصرف مى‏رسانند.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 536 / خواص: ..... ص : 533

گریپ و تب را مى‏برد و براى سردرد نیمه سر «میگرن» و دل به هم خوردگى نافع است.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 552 / خواص: ..... ص : 552

پرسیاوشان نافع بیماریهاى: سرفه، اخلاط چسبیده به سینه، ریزش مو، داء الحیه، داء الثعلب، اسهال، خونریزى، زخم، دمل، گزیدگى مار، سگ‏ها و حشرات، احتباس نفاس و حیض، تنگى نفس، سردرد، ورم، بلغم و کمى دفع ادرار مى‏باشد.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 555 / خواص: ..... ص : 552

در نسخه‏هاى یونانى معروف به اسم شربت اسطوخودوس، شربت زوفا مرکب، شربت سینه، شربت کاکنج، شربت مسهل و لعاب سپستان، پرسیاوشان جزء مهمى است که در امراض سینه و معده و سردرد و تنگى نفس استعمال مى‏شود.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 577 / خواص: ..... ص : 572

شیخ گوید: پنبه دانه بادشکن، خشکاننده، دیرهضم و بد هضم و بد خلط است و گرمى زیاد مى‏دهد. روغن جوشیده‏اش کم ضررتر است و سکنجبین شکرى زیانش را دفع کند. پنبه دانه که بسیار گرم است مایه سردرد است. پنبه دانه‏اى که دیر هضم است براى معده خوب نیست و اگر زیاد بخورند آب پشت قطع مى‏شود.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 583 / مزاج آن: ..... ص : 583

گرم و خشک در درجه دوم است. این دارو سردرد مى‏آورد و مصلح آن کتیرا و صمغ عربى مى‏باشد.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 586 / خواص: ..... ص : 584

فلفل بیابانى درختچه‏اى است زیبا، گلهاى زیبایى دارد، میوه‏اش آبدار است و سخت، با دوام و قابض مى‏باشد. به هضم غذا کمک مى‏کند دماغ و کیسه صفرا و معده را باز مى‏نماید و براى سردرد مفید است. براى معالجه جنون، بواسیر گرفتگى طحال و ورم رحم تجویز شده است. براى یائسگى پیش رس ضماد میوه و برگ آن جهت درد سر و بواسیر نافع است. جوشانده آن جهت ورم زخم مقعد و مرهم آن با روغن و برگ مو جهت ورم بیضه مفید است. ضد سوزاک مى‏باشد.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 604 / تعریف: ..... ص : 603

آقایان‏pereira وguibourt در باره‏menthol چنین گفته‏اند و در سال‏2681 یک نوشته تذکرى در باره‏peppermint توسطoppenheim از ژاپن براى یک گروه شیمیایى فرستاده شد این گیاه براى اروپا صادر مى‏شد موقعى که این ماده وارد اروپا شد براى سردرد و درد اعصاب استعمال شد در فرانسه قدیم آن راgouttes japonaisse مى‏گفتند.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 611 / خواص: ..... ص : 609

هم مى‏گویند. خیلى از شهرهاى امریکاى شمالى کارخانه‏هاى مخصوص براى درست کردن روغن و جوهر پونه دارند که تجارت بزرگى مى‏باشد. پونه در داروهاى معده و بادشکن و جوهر نعناع در مرهمهاى مسکن پا درد، سردرد و قرصهاى مکیدنى گلو و محالیل بینى و گلو استعمال مى‏شود و نیز در صنعت شیرینى سازى آن را براى خاصیت و بو مورد استفاده قرار مى‏دهند.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 611 / خواص: ..... ص : 609

پودنه چندین نوع است: پودنه کنار آبى و کوهى که بلندیش به بلندى زوفا و برگش به برگ زوفا شبیه است به دلیل تندى و تلخى که پونه دارد بسیار نرم کننده مى‏باشد مرهم پونه، مزاج اندام را تغییر مى‏دهد جاذبى است که از عمق جذب مى‏کند. اگر پونه را بخورند و به دنبالش آب پنیر سرکشند و خوردنش را چندین روز پى در پى تکرار کنند در علاج پاغر (خیز و تورم پاها) و واریس مفید است. افشره‏اش (عصاره‏اش) کرم گوش را از بین مى‏برد ولى سردرد مى‏آورد هر پونه‏اى و به ویژه پونه کوهى بى اشتهایى و ضعف معده را از بین مى‏برد و سکسکه را تسکین دهد بیمارى که تب و لرز دارد اگر آب‏پز پونه بخورد یا پونه را در روغن بپزد برایش بسیار مفید است.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 612 / خواص: ..... ص : 609

گیاه بسیار مفید و طبى است. گل آن داراى کافور است. محرک، اشتهاآور، مسکن اعصاب، ضدعفونى‏کننده قوى است. سردرد را درمان مى‏کند.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 613 / خواص: ..... ص : 609

در فرانسوى‏mehthe pouliot و در کتب طب سنتى با نام پودنه آمده است به عنوان بادشکن، تونیک و مقوى، مقوى معده، ضد سرفه، ضد تشنج، قابض، محرک، مسکن و آرام بخش سوء هاضمه، ناتوانى روده‏ها، تب، سرماخوردگى انفولانزا، سینوسیتیس، بیماریهاى بینى و گلو، سردرد، براى پاک کردن اخلاط سینه و کنترل سیاه سرفه و رفع سوزش و خراش سینه، ضد نفخ، استسقاء و یرقان مفید است.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 626 / خواص: ..... ص : 626

ضماد پیاز در رفع سردرد و بهبود مننژیت تاثیر دارد. پهن کردن پیاز خام بر محل گزیدگى حشرات، عقرب و گاز گرفتگى سگ و پیاز گرم در مورد بواسیر یا گلو درد بر محل درد و سرانجام پیاز خام بر محل زنبور گزیدگى از جمله خواص و روش‏هاى درمانى موثر این گیاه بشمار مى‏روند.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏1 / 640 / اصلاح کننده آن: ..... ص : 639

ناشى از بریدگى دارد.w .bahn مرهم پیاز خام له‏شده اگر در ناحیه پیشانى قرار داده شود سردرد و سردردهاى یک طرفه میگرن را رفع مى‏کند. با قرار دادن پیاز نیم پخته در محل سوختگى‏ها و بواسیر اثر آرام کننده ظاهر مى‏گردد و اگر به حالت گرم در اطراف گردن اثر داده شود درد گلو را از بین مى‏برد.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏2 / 25 / خواص: ..... ص : 24

در کتب طب سنتى با نامهاى «عنب الثعلب» و «مجنن» نام برده شده. این گیاه براى اسهال خونى نافع است، براى التیام زخم گلو و عفونت چرکى نرمه بند دور انگشتها که به نام بیمارى ویتلا شناخته مى‏شود مفید است. در هند از ریشه این گیاه براى نرم کردن سینه و از برگهاى خشک آن براى تسهیل در تخلیه مزاج و از میوه رسیده آن براى معالجه زخم چشم مرغان استفاده مى‏شود له‏شده گیاه را روى ورم و تاولهاى پوست مى‏گذارند ضماد سائیده برگ آن براى سردرد ورم پرده دماغ و کمپرس دم کرده آن و بخور آن براى زکام و نزله و سردرد مفید است و سرشاخه‏هاى گلدار آن براى تحلیل ورمهاى ظاهرى و تسکین دردهاى روماتیسمى و دردهاى مفصلى حاد نافع است براى سوختگى آتش زخم آبله، ورمها و دردهاى سرطانى مفید است.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏2 / 64 / خواص: ..... ص : 62

2- اطریفل زمانى: امساک را دور مى‏کند، مواد اضافى را از روده‏ها دور مى‏کند در مالیخولیا، نزله، زکام، سردرد و قولنج مفید است.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏2 / 64 / خواص: ..... ص : 62

4- اطریفل ملین: امساک کهنه را علاج مى‏کند مواد پست را از روده‏ها پاک مى‏کند براى سردرد کهنه امساک در حالت زکام و امراض دیگر مفید است.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏2 / 64 / خواص: ..... ص : 62

8- حب ایارج: براى خارج کردن مواد زاید از دماغ و در امراض فلج، رعشه و سردرد مفید است.

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏2 / 65 / خواص: ..... ص : 62

11- حب شب یار: دماغ را از فضولات پاک مى‏کند مواد فضله را از معده و روده خارج مى‏کند در امراض سردرد، سنگینى سر، درد گوش، ضعف گوش، آب در چشم، تب کهنه، ورم زهره و جگر، سرفه کهنه، با روغن بادام ساییده دملهاى بواسیر را تحلیل مى‏برد.

---------------------------------------------------------------------------

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏2 / 65 / خواص: ..... ص : 62

17- معجون سناء: مواد فضله روده و معده را از راه اسهال خارج کرده و پاک مى‏کند براى سردرد ناشى از یبوست مفید است.